Zazwyczaj okres był regularny, a w tym miesiącu spóźnia mi się już o 6 dni. Jakie mogą być tego przyczyny? Czy to normalne? Autor: Getty Images. W ciągu pierwszych dwóch lat po rozpoczęciu miesiączkowania cykle miesiączkowe mogą nie być regularne. Radzę o wszystkich problemach z miesiączkowaniem rozmawiać z mamą. Krwawienie po przerwie u 52-latki – odpowiada Dr n. med. Bogdan Ostrowski. Obfite krwawienia ze skrzepami od 9. dni u 51-latki, która jest w okresie menopauzy – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka. Krwawienie po stosunku 8 dni po okresie – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka. Bezbarwny wyciek z piersi, spóźniający się okres i ból piersi Spóźniający się okres u 17-latki – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka Izabela Ławnicka Brak okresu po laserowym zabiegu usunięcia nadżerki – odpowiada Aleksander Ropielewski Spóźniający się okres może oczywiście oznaczać zajście w ciążę. Bywa, że jest oznaką problemów zdrowotnych, zaburzeń hormonalnych. Nieregularne miesiączki mogą być m.in. skutkiem przemęczenia, zmiany klimatu, rygorystycznej diety, a także silnego stresu. W tym artykule omówimy, co to jest spóźniający się okres, co powoduje jego opóźnienie, a także jakie są powody, dla których kobiety mogą chcieć wywołać okres menstruacyjny. Porozmawiamy również o metodach, które kobiety mogą wykorzystać w celu wywołania okresu, a także o ich skuteczności i potencjalnych zagrożeniach. Spóźniający się okres, ból brzucha, biały śluz i nabrzmiałe piersi a wykonanie testu ciążowego Nie zapisuje sobie kiedy dostaje i koncze miesiaczke. Skonczyla mi sie 4 badz 5 pazdziernika. Spóźniający się okres - 6 najczęstszych przyczyn spóźniającej się miesiączki . Spóźniający się okres może być powodem do niepokoj. 10 zaskakujących sposobów, żeby zajść w ciążę. Czy ciąża bez stosunku jest możliwa? Większość pow. Czy to ciąża? Sprawdź! Wiele kobiet niegotowych na macierzyństwo przeżywa 84 poziom zaufania. Test ciążowy może, a nawet powinna Pani wykonań już teraz (najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki by wynik mógł być traktowany jako wiarygodny). Ból podbrzusza może mieć wiele przyczyn, w tym zapalenie przydatków. Jeśli będzie się on utrzymywał należy zgłosić się do ginekologa celem konsultacji. 9. Czy endometrioza może przebiegać względnie bez objawów? Niestety tak. Endometrioza często rozwija się bezobjawowo albo daje tak niespecyficzne objawy, że pacjentki je ignorują („to okres, to ma boleć”, „widocznie taka moja uroda”, itp.). Efekt? Od wystąpienia objawów do otrzymania diagnozy mija zwykle od 8 do 12 lat. Oznacza to, że ciałko żółte wytwarza niedostateczną ilość niezbędnego do zajścia w ciążę oraz jej utrzymania progesteronu (luteiny) lub też, że ciałko żółte generuje niewystarczająco długo ten hormon aby zadziałał on poprawnie. Zaburzenia funkcjonowania ciałka żółtego objawiają się m.in. trudnościami z zajściem w GSyVciP. Okres spóźnia się już 6 dni. Wcześniej moje cykle były raczej regularne 26-28 dni. Teraz to już 32 dzień cyklu. Do zbliżenia doszlo najprawdopodobniej w dni płodne (tak podejrzewam, bo byłam mocno wilgotna, a 3 dni później bardzo bolały mnie jajniki i miałam śluz z krwią - podejrzewam owulację, bo miałam już tak wcześniej), ocieraliśmy się o siebie narządami (ale tylko trzonem penisa), partner skończył na brzuchu (mialam już ubrane majtki), boje się że sperma mogła jakoś dostać się bokiem, przez bieliznę, a miałam wtedy dużo śluzu. Nie uprawiałam jeszcze klasycznego seksu, teoretycznie jestem dziewicą. Mialam trochę stresu w ostatnim czasie - najpierw egzaminy w sesji, później bałam się że dostanę okres na wyjeździe (teraz wolałabym go dostać :(), a teraz brak tego okresu. Jakie ryzyko ciąży? Bardzo panikuję. Czy jest w ogóle możliwe opóźnienie okresu, jeśli owulacja wystąpiła? (Tak zakładam, że wtedy gdy bolał mnie jajnik miałam owulację). Dzień owulacji byl 18 dniem cyklu. Dzis po południu mam zamiar wykonac test, żeby nie zwariować, ale boje się że nie będzie wiarygodny, bo wiem że najlepiej wykonać go rano. Odpowiedź na pytanie dlaczego i ile może się spóźniać okres, nie jest zwykle jednoznaczna i taka sama u każdej kobiety, ponieważ jest duża rozbieżność cykli miesięcznych u różnych kobiet, i nie zawsze oznacza to, że spóźniający się okres, to już na pewno ciąża. Są różne przyczyny zaburzenia miesiączkowania, o których będzie mowa poniżej. Pamiętajmy jednak – o ile prowadzimy aktywne życie seksualne – żeby zanim zaczniemy wnikać w przyczyny spóźniającego się okresu wykonać test ciążowy. Test taki można kupić w każdej aptece i samodzielnie wykonać go w domu. To najłatwiejszy sposób na szybką i pewną odpowiedź, aby wykluczyć najbardziej oczywistą przyczynę opóźniającego się okresu. Spis treści: Przyczyny spóźniania się okresu: Ogólny stan zdrowiaSpóźniający się okres: Zespół policystycznych jajników i endometriozaWysiłek fizyczny i sportStresSpóźniający się okres a wiekA czy można planowo opóźnić okres?Czy okres można wyregulować?A co z przyspieszeniem okresu?Podsumowanie Przyczyny spóźniania się okresu: Ogólny stan zdrowia a prawidłowy cykl menstruacyjny Choroby tarczycy np. niedoczynność tarczycy i inne zaburzenia hormonalne nie tylko hormonów układu rozrodczego mogą mieć wpływ na opóźnienie okresu i nieregularne cykle miesiączkowe. Również zwykła infekcja grypowa z podwyższoną temperaturą, czy przyjmowanie niektórych ogólnie znanych, i zapisywanych w najczęstszych chorobach leków, będzie mogła znacząco wpłynąć na cykl miesiączkowy i gospodarkę hormonalną w organizmie, powodując nieregularne miesiączki. Gdy zaobserwowałyśmy, że nasze miesiączki są bardziej nieregularne, warto skonsultować swoje problemy spóźniającego się okresu z lekarzem ginekologiem. Poprzez dodatkowe badania wykluczyć wpływ innych czynników czy zaburzeń hormonalnych. Czasami o problemach tego typu mogą sugerować inne informacje uzyskane z wywiadu takie jak nadmierne owłosienie ciała, spóźniony okres i brak ciąży. W takich przypadkach, kiedy to nasz okres się spóźnia, może być niezbędne wykonanie kilku badań ze krwi, czasami badanie ultrasonograficzne narządu rodnego, szczególnie kiedy domowy test ciążowy jest niejednoznaczny lub nawet negatywny. Spóźniający się okres: Zespół policystycznych jajników i endometrioza Cykl menstruacyjny u danej kobiety może być regularnie nieregularny, jak ma to miejsce w zespole policystycznych jajników tzw. PCOS czy w przypadku, kiedy występują zaburzenia hormonalne, którego następstwem mogą być torbiele jajników, jak w przypadku występowania endometriozy. Cykle w przypadku występowania endometriozy mogą być bolesne, a nieregularne krwawienia miesięczne bardziej obfite. Również różnego rodzaju choroby układu rozrodczego mogą wpłynąć na opóźnienie okresu. Wysiłek fizyczny i sport a cykl miesiączkowy Fizjologicznie prawidłowy cykl menstruacyjny trwa od 21 do 35 dni. Nadmierna utrata kilogramów poprzez wysiłek fizyczny może sprawić, że miesiączki zdarzają się coraz rzadziej czasami nawet co kilka miesięcy. U biegaczek i kobiet uprawiających regularnie sport wyczynowy okres nie pojawia się czasami przez wiele miesięcy czy lat. W momencie wzmożonych, regularnych ćwiczeń dochodzi do zahamowania wydzielania hormonów odpowiedzialnych za owulację przez konkretny obszar mózgu, nie ma więc owulacji i nie dochodzi do ‚spadku hormonów’ i następującego złuszczania się błony śluzowej macicy. Jest to najczęstsza fizjologiczna przyczyna spóźniania się okresu. W takiej sytuacji miesiączka nie nastąpi i czasami ją trzeba wywołać sztucznie po konsultacji z lekarzem, szczególnie kiedy brak miesiączki wpływa negatywnie na zdrowie i ogólne samopoczucie kobiety. Stres Również stres w niemałym stopniu może mieć wpływ na rozregulowanie cyklu miesiączkowego. Podobnie jak w przypadku wysiłku fizycznego ciężko wnioskować jak bardzo, u kogo, i w jaki sposób stres będzie wpływał na terminowość menstruacji. Wpływ stresu jest niepoliczalny i bardzo osobliwy i jako taki może stanowić łatwą pokusę pozornego tłumaczenia sobie problemów z nieregularnymi miesiączkami. Taka sytuacja może stanowić zamaskowanie prawdziwego stanu, w jakim jest organizm. Dlatego w takim przypadku warto wykonać kilka podstawowych badań wykluczających pewne problemy, które możemy leczyć i skontaktować się z lekarzem. Nie należy każdej nieregularności tłumaczyć stresem. Spóźniający się okres a wiek Dojrzewanie Na prawidłowy cykl miesiączkowy ogromny wpływ ma wiek kobiety. Po wystąpieniu pierwszej miesiączki może nastąpić kilka lat do ‚wyregulowania’ stałego cyklu miesiączkowego i czasami nieregularne miesiączki zdarzają się często, ale są bardzo skąpe. Lub odwrotnie: okres spóźnia się o kilka lub nawet kilkanaście dni i występująca opóźniona miesiączka, może być bardzo bolesna i obfita. Oczywiście, nie oznacza to od razu stanu chorobowego czy zaistniałej ciąży. Przekwitanie Również kobiety między 45 a 55 rokiem życia, mogą mieć częściej nieregularne cykle, na co wpływają zaburzenia gospodarki hormonalnej. Zaburzenia hormonalne, które zachodzą wtedy w organizmie kobiety, związane są z powolnym wygaszaniem czynności jajników, a niekiedy mogą być wynikiem też innych poważniejszych problemów zdrowotnych, z którymi niezwłocznie należy się zgłosić o poradę do lekarza ginekologa. Jeżeli podejrzewasz u siebie przedwczesną menopauzę i martwisz się o własne zdrowie, bo zauważyłaś że nieregularny okres jest czymś nowym w Twojej sytuacji i powoduje stres czy obawę przed poważną chorobą, udaj się do swojego lekarza. Lekarz powinien wykluczyć przede wszystkim wpływ niektórych leków, które bierzesz na stałe, a potem wykonać badania hormonalne, żeby sprawdzić, co w danym przypadku jest przyczyną nieregularności cyklu i spóźniającego się okresu o więcej niż 35 dni. Przede wszystkim nie panikujmy kiedy spóźnia się okres, lecz na chłodno, po pierwsze, postarajmy się wykluczyć ryzyko ciąży, która często jest faktem oczywistym lub spodziewanym, np. kiedy nie stosujemy regularnej antykoncepcji i nie zabezpieczaliśmy się np. zwykłą prezerwatywą. Spóźniający się okres nie powinien być wtedy stuprocentową niespodzianką. A czy można planowo opóźnić okres? Można. Zwykle zwrot opóźniony okres ma negatywne konotacje, ale opóźnić okres można całkowicie skutecznie, bezpiecznie i w sposób całkowicie kontrolowany. Dla Pań które chciałyby dowiedzieć się więcej odsyłam to mojego artykułu „Jak skutecznie przesunąć okres”. Czy okres można wyregulować? Na to pytanie też mam pozytywną odpowiedź. Nie wszystkie z nas wiedzą że w przypadku kiedy brak jest przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej, tabletki te, mogą pomóc w uregulowaniu okresu. Tabletki te sprawią też, że miesiączki staną się mniej bolesne, a w przypadku problemów skóry takich jak trądzik również pomogą. Na naszej stronie regularnej antykoncepcji możesz w łatwy sposób sprawdzić jaka forma środków antykoncepcyjnych jest najbardziej odpowiednia w Twojej sytuacji zdrowotnej. A co z przyspieszeniem okresu? Można go wywołać sztucznie poprzez stosowanie leków hormonalnych, po których następuje złuszczanie błony śluzowej macicy. Są też inne sytuacje lub czynniki niezależne od nas opisane powyżej jak np. infekcja czy stresujące wydarzenie, które może znacząco wpłynąć na nas organizm i doprowadzić do zaburzeń hormonalnych, których skutkiem może być niecelowe przyspieszenie okresu. Podsumowanie Tak więc spóźniający się okres to nie tylko ciąża, lecz fakt występowania zaburzeń z reguły wielu innych czynników zewnętrznych i wewnętrznych w organizmie kobiety, które należy wziąć pod uwagę w sytuacji kiedy może spóźniać się okres i stan ten trwa przez kilka tygodni. Spóźniający się okres to nie wynik jednego czynnika, o którym każdy myśli że chodzi tu o ciążę, a zazwyczaj wieloczynnikowa informacja, którą organizm kobiety chce przekazać, że może coś nie być w porządku. Inne artykuły i serwis Gorąco polecamy również lekturę naszych innych artykułów na stronie Klinki dla Kobiet, których spis treści obejmuje rozwiązania problemów kobiet na każdym etapie życia. Pytania takie jak np.: „ile może spóźniać się okres i inne zaburzenia cyklu”, „co należy zrobić by wykluczyć ciążę”, lub „co zrobić w sytuacjach kiedy doszło do stosunku bez zabezpieczenia i pojawia się stres nieplanowej ciąży”, są nam nieobce. Treści naszych artykułów są oparte na pytaniach jakie dostajemy od naszych pacjentek. Serwis to nowoczesna forma bezpiecznych e-konsultacji specjalizujących się wyłącznie w zdrowiu kobiet. Wejdź na stronę Kliniki dla Kobiet, zobacz i zapoznaj się z wiedzą opartą na medycynie faktów. Opublikowano: 12:53Aktualizacja: 10:12 Nie panikuj, to nie ciąża! Mój rekord to 42 dni spóźniającej się miesiączki i śmiało mogę powiedzieć, że w tym czasie codziennie myślałam o ciąży, macierzyństwie i ewentualności bycia mamą. Ale powodów dla których spóźnia się okres, może być wiele. O hormonach, stresie, trybie życia porozmawiałam z ginekolog Iwoną Szaferską. Urszula Gruszka: Czy spóźniający się okres to problem jedynie nastolatek? Iwona Szaferska: Nie, opóźniania w cyklu miesiączkowym to zjawisko powszechne, dotyczące większości kobiet. Jednak nie powinno się tego zjawiska bagatelizować, ponieważ może oznaczać pewne problemy, którym należy się nieco bliżej przyjrzeć. Należą do nich między innymi zmiany hormonalne, niezdrowy tryb życia. Prawidłowo, kobieta powinna miesiączkować co 21-35 dni, a krwawienie nie powinno trwać dłużej niż 7 dni. Co oznacza w tym kontekście niezdrowy tryb życia? Powiedzmy sobie wprost, dużo kobiet stosuje restrykcyjne diety odchudzające, a później zauważa opóźniający się okres lub jego czasowy zanik. Spożywanie zbyt małej ilości kalorii, albo zbyt częste wahania wagi prowadzą do rozregulowania cyklu. U dziewczyn, które chorują na zaburzenia odżywiania najczęściej występuje zanik okresu. Czy oprócz nieracjonalnego odżywiania, nasz tryb życia przyczynia się do zaburzeń miesiączkowania? Tak, bardzo duży wpływ ma stres, zmiana klimatu, podróż. Zbyt wysoki poziom kortyzolu powoduje aktywację współczulnego układu nerwowego, co w konsekwencji hamuje działanie progesteronu. To z kolei przyczynia się do zaburzeń w cyklu miesiączkowym i dodatkowo nasila objawy napięcia międzymiesiączkowego. Zbyt wysoki poziom kortyzolu wpływa również niekorzystnie na wygląd. Często prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej, zaniku mięśni, skoków poziomu glukozy we krwi. Przyczynia się również do pogorszonej odporności. Wiele kobiet może odczuć pogorszenie samopoczucia i wahania nastroju, co często myli z objawami ciąży i dodatkowo dawkuje sobie stres. Wiele kobiet może odczuć pogorszenie samopoczucia i wahania nastroju, co często myli z objawami ciąży i dodatkowo dawkuje sobie stres W jaki sposób zweryfikować przyczynę spóźniającego się okresu? Na samym początku należy wykluczyć ciążę. Jeśli okaże się, że kobieta nie spodziewa się dziecka, wykonywane są badania hormonalne. Pierwsze z nich to prolaktyna. Jest to hormon produkowany w przysadce mózgowej, to dzięki niemu w okresie dojrzewania rosną piersi. Wzrost prolaktyny następuje pod wpływem stresującej sytuacji lub intensywnego wysiłku fizycznego. Zbyt wysoki jej poziom może powodować zaburzenia cyklu miesiączkowego, obniżone libido i problemy z zajściem w ciąże. Badanie stężenia tego hormonu powinno wykonać się rano, najlepiej na czczo. Zaburzenia miesiączkowania mogą wynikać również z nieprawidłową czynnością tarczycy. Wówczas wykonuje się wszelkie badania tyroksyny (fT4) oraz tyreotropiny (TSH). Skoro nie ciąża, to może choroba? Tak, jest taka możliwość. Zespół policystycznych jajników, który spowodowany jest nieprawidłową pracą przysadki i podwzgórza może powodować opóźnienia lub zanik okresu, ale również cukrzyca, endometrioza, choroby wątroby, choroby weneryczne. Wszelkie zaburzenia endokrynologiczne, między innymi choroby kory nadnerczy, mogą być przyczyną i należy je konsultować z endokrynologiem. Ginekolog natomiast może określić obecność torbieli na jajnikach, które również mogą powodować zaburzenia hormonalne. Jak widać, przyczyn spóźniającej się miesiączki jest wiele, nie należy ich bagatelizować. Najważniejsza jest konsultacja z lekarzem i obserwacja reakcji organizmu. Zobacz także Zainteresują cię również: Endometrioza / Opublikowano: 10:57Aktualizacja: 15:30 Endometrioza to przewlekłe schorzenie objawiające się bólem podczas menstruacji. Przyczyną endometriozy jest przemieszczanie się komórek endometrium poza macicę. Objawy endometriozy są bardzo dotkliwe, zatem kobiety dotknięte tym problemem potrzebują pomocy lekarskiej. Leczenie endometriozy polega na stosowaniu farmakoterapii bądź leczenia operacyjnego. Co to jest endometrioza?Endometrioza – przyczyny chorobyRodzaje endometriozyEndometrioza – ból to najważniejszy objawObjawy endometriozy towarzyszące bólowiEndometrioza a ciążaDiagnostyka endometriozy Endometrioza – leczenie farmakologiczne Endometrioza – leczenie operacyjne Endometrioza – dieta i styl życia Co to jest endometrioza? Endometrioza to choroba dotycząca nieprawidłowości w endometrium, czyli błonie śluzowej macicy. Endometrium wyściela jamę macicy i podlega charakterystycznym zmianom podczas cyklu miesięcznego. Pod wpływem hormonów zaobserwować można następujące zmiany: w fazie lutealnej (od owulacji do menstruacji) endometrium podlega stopniowemu złuszczeniu, w fazie folikularnej endometrium podlega odbudowie i pogrubieniu. Takie cykliczne zmiany mają na celu przygotowanie endometrium macicy do zagnieżdżenia się zarodka. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia, błona śluzowa macicy złuszcza się. Jeśli natomiast powstanie zarodek, wówczas endometrium odżywia zarodek. Jeśli komórki endometrium przemieszczą się poza jamę macicy, wówczas rozwija się endometrioza. Wbrew obawom niektórych kobiet, endometrioza nie jest rakiem, ponieważ wykazuje inną budowę nabłonkową. Cechuje się obecnością ognisk endometrium w takich nietypowych lokalizacjach jak jajniki, jajowody, jelito grube, pęcherz moczowy czy otrzewna. Co miesiąc tkanka zachowuje się jak ta w macicy i reaguje na zmiany hormonalne w organizmie – gromadzi się i złuszcza, powodując krwawienie. To może prowadzić do stanów zapalnych i obrzęków, powstawania blizn, zrostów i torbieli, a także skrzepów – w wyniku braku możliwości usunięcia krwi. Endometrioza może dotyczyć nawet 15 proc. kobiet w okresie rozrodczym. Z endometriozą czasem współwystępuje adenomioza, czyli obecność tkanki podobnej do endometrium w mięśniu macicznym. Innym schorzeniem, które bywa mylone z endometriozą jest przerost endometrium, w którym dochodzi do zwiększenia grubości błony śluzowej wyścielającej macicę. Przerost endometrium nie zawsze oznacza raka, jednak może być początkiem choroby nowotworowej. Objawy przerostu endometrium to nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych i bardzo obfite miesiączki. Przy nieregularnych krwawieniach oraz krwawieniach po menopauzie często wykonuje się zabieg łyżeczkowania macicy. Jest kilka teorii powstawania endometriozy, jednak do dziś lekarze jednoznacznie i dokładnie nie wiedzą, jak do niej dochodzi. Za rozwój endometriozy odpowiedzialne może być współoddziaływanie czynników genetycznych, odpornościowych, hormonalnych oraz środowiskowych. Najbardziej popularna teoria dopuszcza fakt, że komórki macicy mogą się przemieszczać i wszczepiać w różne miejsca kobiecego ciała. Jest to tzw. teoria wstecznego miesiączkowania. U niektórych kobiet podczas menstruacji dochodzi do wstecznego wylewania się krwi miesiączkowej. Może to prowadzić do powstawania błony śluzowej poza macicą i tworzenia się ognisk endometriozy. Niektórzy uważają, że zabieg cesarskiego cięcia może wywoływać endometriozę. Gdy wydobywa się łożysko, może dojść do wszczepienia błony śluzowej w ranę. Wtedy mówimy o endometriozie po cesarce. Są też teorie zakładające udział czynników genetycznych oraz wiążących powstanie endometriozy z niewłaściwie funkcjonującym układem odpornościowym organizmu. Gdy zalegająca krew miesiączkowa nie zostanie usunięta przez komórki układu odpornościowego – może to sprzyjać powstawaniu ognisk endometrium poza macicą. Możliwą przyczyną endometriozy może być wpływ zmian hormonalnych towarzyszących cyklowi miesięcznemu, które mogą sprzyjać przetrwaniu endometrium w nietypowych lokalizacjach i umożliwiać ich namnażanie. Z kolei genetyczne przyczyny endometriozy dotyczą występowania endometriozy w rodzinie. Endometrioza u najbliższych krewnych zwiększa ryzyko wystąpienia choroby w kolejnych pokoleniach. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Zdrowie intymne i seks, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z SOS PMS, 30 saszetek 139,00 zł Zdrowie intymne i seks, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z dobrym seksem, 30 saszetek 139,00 zł Odporność Estabiom Junior, Suplement diety, 20 kapsułek 28,39 zł Odporność Estabiom Baby, Suplement diety, krople, 5 ml 28,39 zł Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z Twoim mikrobiomem, 30 saszetek 139,00 zł Rodzaje endometriozy Jak wygląda endometrioza? W zależności od lokalizacji ognisk endometriozy, można wyróżnić trzy rodzaje tego schorzenia: endometriozę jajnikową, polegającą na występowaniu torbieli endometrialnych, czyli komórek endometrium zlokalizowanych w świetle jajników, endometriozę otrzewnową, gdy ogniska endometriozy zlokalizowane są w obrębie otrzewnej, endometriozę głęboko naciekającą, obejmującą moczowody, pęcherz moczowy, odbytnicę czy inne fragmenty jelit. Inny podział endometriozy opiera się na stopniu zaawansowania choroby i uwzględnia następujące postacie endometriozy (wg klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu): typ I (minimalny) – ogniska endometriozy maja poniżej 5 mm typ II (łagodny) – zmiany w jajnikach mają ponad 5 mm średnicy, możliwe są także ogniska w okolicy zagłębienia odbytniczo-macicznego typ III (umiarkowany) – zauważalne są zrosty w jajnikach i współwystępują ogniska w okolicy zagłębienia odbytniczo-macicznego typ IV (ciężki) – w efekcie licznych zrostów macica jest przyrośnięta do jelit lub w położeniu tyłozgięcia, a ogniska endometriozy mogą pojawić się w obrębie pęcherza moczowego, szyjki macicy, pochwy. Endometrioza – ból to najważniejszy objaw Ból powodowany przez endometriozę bywa tak silny, że nie pozwala wstać z łóżka. Dezorganizuje życie, utrudnia relacje, odbiera energię. To właśnie ból, główny symptom endometriozy, zwykle skłania kobietę do szukania pomocy. Skąd się bierze ból w endometriozie? Z niewyjaśnionych dotąd przyczyn błona śluzowa macicy (endometrium) wędruje poza macicę i zagnieżdża się w różnych miejscach. Mogą to być jajniki, jajowody, jelita, wątroba, pęcherz moczowy, a nawet blizna po cesarskim cięciu, płuca czy mózg. Te zabłąkane fragmenty endometrium zachowują się identycznie jak w macicy, czyli podlegają zmianom hormonalnym i co miesiąc krwawią. A że w przypadkowej lokalizacji krew ma ograniczone możliwości przepływu, tworzą się skrzepy, a w jajnikach torbiele. Z czasem dochodzi także do powstawania blizn oraz zrostów, które mogą łączyć ogniska endometriozy, np. z sąsiadującymi z nimi narządami. Bolesne zrosty sklejające tkanki w obrębie miednicy zwiększają ryzyko niepłodności. W endometriozie w zatoce Douglasa (zachyłku odbytniczo-macicznym) pojawia się płyn produkowany przez otrzewną zmienioną w procesie zapalnym. Objawy endometriozy towarzyszące bólowi Charakterystyczne dla endometriozy niepokojące objawy to: obfite i nieregularne miesiączki, skrzepy krwi podczas okresu, dyskomfort i ból podczas stosunku lub po nim, uczucie rozbicia i osłabienia, uczucie parcia na mocz, konieczność częstego korzystania z toalety, nasilony zespół napięcia przedmiesiączkowego: bóle głowy, rozdrażnienie, bolesność piersi, zmęczenie, dolegliwości bólowe zlokalizowane w miednicy mniejszej, krwiomocz, objawy psychiczne endometriozy: depresja, stany lękowe związane z obawą przed niemożnością zajścia w ciążę. Gdy rozwija się endometrioza, objawy jelitowe nie należą do rzadkości. Mdłości, wzdęcia, bolesne ruchy jelit, biegunki i zaparcia – tego rodzaju wątpliwe atrakcje może nam fundować zarówno zespół jelita drażliwego, jak i endometrioza. Ta druga przypadłość jest jednak rzadziej brana pod uwagę, stąd niejedna chybiona diagnoza. Efekty łatwo przewidzieć: terapia wdrażana przy drażliwym jelicie nie pomoże, gdy przyczyną wyżej wymienionych dolegliwości jest błona śluzowa macicy przyczepiona np. do ścian otrzewnej. Podpowiedzią dla lekarza może być fakt zaostrzania się symptomów przed miesiączką i w jej trakcie, ale nie zawsze występują one tylko w tym czasie, co utrudnia rozpoznanie. Endometrioza może być przyczyną nabytego tyłozgięcia macicy, które daje objawy takie jak: bolesne miesiączki, bóle krzyża i trudności z zajściem w ciążę. Do nietypowych objawów endometriozy zalicza się kaszel z krwiopluciem, jeśli fragmenty endometrium zostaną przeniesione do płuc i opłucnej, a także objawy neurologiczne spowodowane obecnością endometrium w ośrodkowym układzie nerwowym. Endometrioza a ciąża W przypadku endometriozy jajnika może dojść do zaburzenia owulacji. Wśród kobiet, które bezskutecznie starają się o dziecko, ok. połowa ma endometriozę. Jest to skutek zrostów i torbieli niszczących jajniki, czasami choroba uniemożliwia też zagnieżdżenie się zarodka w macicy. Na szczęście medycyna nie pozostaje w takiej sytuacji bezradna. Jeśli leczenie jest podjęte w porę, szanse na zajście w ciążę znacznie rosną, po laparoskopii nawet dwukrotnie. Czy brak terapii automatycznie skazuje na bezdzietność? Bynajmniej. Według prof. dr hab. n. med. Violetty Skrzypulec-Pinty ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, 18-24 proc. chorych o swojej dolegliwości dowiaduje się dopiero podczas cesarskiego cięcia przy porodzie. Diagnostyka endometriozy Zdiagnozowanie endometriozy zwykle jest opóźnione w czasie, ze względu na mało charakterystyczne objawy kliniczne oraz lekceważenie symptomów bólowych odczuwanych podczas miesiączki, niesłusznie uznawanych za dolegliwości fizjologiczne. U pacjentki z endometriozą przeprowadza się badanie ginekologiczne, w którym sprawdzane jest położenie macicy oraz jej wielkość i ruchomość. Ponadto ocenia się jajniki i jajowody, więzadła krzyżowo-maciczne i przegrodę odbytniczo-pochwową. Jak wykryć endometriozę? Podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce endometriozy jest ultrasonografia przezpochwowa umożliwiająca wykrycie torbieli endometrialnych, jednakże czułość badania USG jest stosunkowo niska i prawidłowy obraz nie wyklucza choroby. Najważniejsze znaczenie diagnostyczne w rozpoznawaniu endometriozy ma laparoskopia. Miniaturowa kamera wprowadzana jest przez powłoki brzuszne, co pozwala wykryć ogniska choroby, a także pobrać próbki materiału do badań mikroskopowych. Do diagnostyki niektórych chorób nowotworowych wykorzystywane są markery. Jednym z nich jest białko ca-125 występujące fizjologicznie w organizmie w endometrium, płynie owodniowym i kanale szyjki macicy. Przyjmuje się że norma CA-125 wynosi do 35 u/m. Podwyższone stężenie tego markera nie musi wskazywać jednoznacznie na typowane schorzenie, ponieważ wzrost CA-125 obserwuje się podczas miesiączki, ciąży, cukrzycy czy chorób wątroby, dlatego rutynowe oznaczanie tego markera nie jest wskazane. Choć badanie antygenu CA-125 u kobiet, u których podejrzewa się endometriozę jest stosunkowo często wykonywane, nie znajduje ono uzasadnienia medycznego. W przypadku endometriozy średniego i ciężkiego stopnia czułość markera jest nie wyższa niż 30%. Endometrioza – leczenie farmakologiczne Endometriozy nie da się całkowicie wyleczyć. Terapia ma na celu łagodzenie dolegliwości, zahamowanie rozwoju choroby, zmniejszenie ryzyka powikłań, a także wspomaganie płodności. Do leczenia endometriozy stosuję się takie substancje jak: hormonalne preparaty antykoncepcyjne – ich działanie polega na zahamowaniu produkcji estrogenu. Jest to terapia I rzutu którą stosuję się u kobiet u których ciąża nie jest pożądana. Jej efektem jest zahamowanie owulacji i przemiana doczesnowa endometrium, co wpływa na zahamowanie progresji choroby oraz łagodzenie bólu. Jeśli dolegliwości bólowe nie zmniejszają się, zaleca się podjęcie innej metody terapeutycznej. progestageny – lecznicze działanie tej grupy leków polega na redukcji wytwarzania estradiolu, dzięki czemu dochodzi do zaniku tkanek endometrium i zahamowaniu powstawania kolejnych ognisk endometriozy. Podczas terapii stosuje się progestageny pod postacią octanu medroksyprogesteronu i pochodnych nandrolonu: octanu moretysteronu, dienogestu i lewonorgestrelu. Do zalet terapii wykorzystującej progestageny zalicza się niską cenę preparatów oraz brak skutków ubocznych często obserwowanych w przypadku innych terapii takich jak: utrata masy kostnej czy androgenne działania niepożądane. agoniści gonadoliberyny (GnRH) – wpływają na przysadkę mózgową, hamując wydzielanie endogennych gonadotropin. Do najcześciej wykorzystywanych związków z tej grupy należą: leuprorelina, tryptorelina, nafarelina, goserelina. Skutki uboczne obserwowane u kobiet leczonych agonistami gonadoliberyny to zmniejszenie gęstości mineralnej kości, uderzenia gorąca oraz bóle głowy i mięśni. antagoniści gonadoliberyny (GnRH) – tą grupą leków zaczęto interesować się juz na początku XX wieku,a przeprowadzone badania dały obiecujące wyniki w odniesieniu do leczenia endometriozy. Mechanizm działania tej grupy leków polega na zahamowaniu wydzielania hormonów LH (hormon luteinizujący) i FSH (hormon folikulotropowy), co prowadzi do spadku wytwarzania estradiolu przez jajniki. Skutkiem tej terapii jest sztuczne wywołanie menopauzy. W 2018 roku FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) zarekomendowała substancję czynną pod nazwą elagolix. Trwają zaawansowane badania nad dwoma kolejnymi substancjami – linzagolixem i relugolixem, obecnie oba preparaty z tymi składnikami są w 3 fazie badań klinicznych. Linzagolix jak i relugolix mają być doustnymi preparatami, które należy stosować raz dziennie. Leczenie tymi lekami może dać mniej niepożądanych skutków ubocznych w odniesieniu do innych preparatów stosowanych w endometriozie. inhibitory aromatazy – działanie tej grupy substancji polega na zablokowaniu syntezy estrogenów w ogniskach endometriozy, co powoduje atrofię endometrium. Do najczęściej stosowanych inhibitorów są leki III generacji: anastrozol i letrozol. Terapia inhibitorami aromatazy zalecana jest w przypadku nieskuteczności innych terapii a także postępowania operacyjnego, ponieważ środki te dają skutki uboczne pod postacią zmniejszenia gęstości mineralnej kości, suchości pochwy, nudności, bóli głowy czy uderzeń gorąca. selektywne modulatory receptora progesteronowego – są to związki, które wpływają na działanie receptora progesteronowego – SPRM, modulując jego działanie w kierunku antagonistycznym lub agonistycznym. Do głównych leków tej grupy zaliczają się mifepryston oraz uliprystal, oba wpływają na zmiejszenie ognisk endometriozy. statyny – grupa związków o właściwościach przeciwzapalnych. W badaniach wykazano że zmniejszają podwyższony poziom cytokin zapalnych, a także hamują angiogenezę i proliferację komórek endometrium. Wykorzystanie statyn w leczeniu endometrium wciąż jest w fazie badań. dichlorooctan (DCA) – trwają badania nad jego potencjalnym wykorzystaniem w leczeniu endometriozum. Pierwsze badania wykazały iż DCA może wpływać na zatrzymanie wzrostu oraz zmniejszenie żywotności komórek endometriozy. Endometrioza – leczenie operacyjne Jak leczyć endometriozę oprócz działań zachowawczych? W leczeniu operacyjnym stosowana jest laparoskopia, która polega na wprowadzeniu do jamy brzucha przez kilka niewielkich cięć narzędzi chirurgicznych. W ten sposób lekarz, a więc i chora, otrzymują ostateczną informację o potwierdzeniu lub wykluczeniu endometriozy. W trakcie zabiegu chirurg usuwa także torbiele i zrosty. W przypadku kobiet planujących w przyszłości potomstwo, leczenie chirurgiczne koncentruje się na usunięciu zrostów i ognisk endometriozy bez ryzyka uszkodzenia jajników. Ma to kluczowe znaczenie dla przywrócenia płodności. W przypadku bardzo rozległych zmian konieczne może być usunięcie jajników czy macicy, fragmentów jelit czy ściany pęcherza moczowego. W przypadku obecności ognisk na otrzewnej możliwe jest ich selektywne niszczenie przy pomocy prądu elektrycznego. Czym grozi nieleczona endometrioza? Od tego, jak szybko kobieta dowie się, co jej dolega, zależy jej zdrowie i plany rodzicielskie, dlatego objawów endometriozy nie można lekceważyć. Jeśli zaobserwujesz u siebie jeden (lub więcej) symptomów, postaraj się ustalić, co jest ich przyczyną, nawet gdyby miało to oznaczać wiele konsultacji z lekarzami różnych specjalności. Endometrioza nie jest groźna dla życia, ale znacząco pogarsza jego jakość. Endometrioza niepoddawana leczeniu prowadzi do przewlekłego bólu miednicy, niedokrwistości, zawrotów głowy i uczucia ciągłego zmęczenia. Endometrioza – dieta i styl życia Dieta przy endometriozie jest ważnym komponentem mającym działanie przeciwzapalne. Zarówno ruch fizyczny, jak i dieta mogą zminimalizować ryzyko zachorowania na to schorzenie. Podczas endometriozy dieta powinna być bogata w owoce i warzywa (witaminy C, E, oraz A i beta karoten), a uboga w mięso i tłuszcze trans. Spożywać należy natomiast takie źródła kwasów omega-3 o działaniu przeciwzapalnym jak ryby morskie, orzechy czy tłoczone na zimno oleje roślinne. Z kolei spożywanie produktów bogatych w witaminy z grupy B (produkty zbożowe, orzechy, mięsa, jaja, ryby) może wspomagać gospodarkę hormonalną. Niektóre badania wskazują na to, że spożywanie glutenu może mieć negatywny wpływ na nasilenie dolegliwości bólowych. Badanie, w którym wzięło udział 156 kobiet z endometriozą, wykazało, że u 75 proc. z nich ból zmniejszył się po wyeliminowaniu z diety glutenu. Kobiety chorujące na endometriozę powinny unikać alkoholu i żywności przetworzonej. Regularne uprawianie sportu również zalicza się naturalnego leczenia endometriozy. Dowiedziono, że aktywność fizyczna ogranicza tworzenie się zrostów, minimalizuje ból i usprawnia funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Zioła na endometriozę dostępne są zarówno sklepach ze zdrową żywnością, jak i w niektórych aptekach bez recepty. Pomagają one w walce z dokuczliwym bólem. Na ogół są to kompozycje złożone z liści brzozy, ziela krwawnika, nasion lnu, kwiatu kocanki, ziela skrzypu polnego oraz kwiatu nagietka. Aktualizacja: Patrycja Nawojowska Bibliografia: Marziali M., Venza M. i in., Gluten – free diet: A new strategy for management of painful endometriosis related syndromes?; Minerva Chir, 2012, Dec 67(6) Parasar P. i in., Endometriosis: Epidemiology, diagnosis and clinical management; Curr Obstet Gynecol Rep, 2017, Mar, 6(1) Zobacz także Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Justyna Mazur Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy